MOBBİNG NEDİR?
MOBİNG UYGULAYANA NE CEZA VERİLİR?
MOBBİNG’E MARUZ KALANIN YARGISAL HAKLARI NELERDİR?
Mobbing nedir? Çalışanlara, üstleri veya eşit düzeyde ki çalışanlar tarafından sistematik biçimde uygulanan her tür kötü muamele, tehdit, şiddet, aşağılama gibi davranışlar mobbingdir. İş yerinde mobbing sayılabilecek haller nelerdir? Konuşurken sözün kesilmesi, işçinin işini yapmasına engel olunması, işçinin işten ayrılmasına ve uzaklaşmasına yönelik davranışlar sergilenmesi, lakap takma, cinsel tacizde bulunma eylemlerinin gerçekleştirilmesi, sözlü yada yazılı çalışanların tehdit edilmesi, kaba ve kötü sözlerle çalışanların rencide edilmesi, izin kullanımının sınırlanması, çalışanlara eşit davranılmaması, amirin, memura disiplin soruşturmasını yersiz ve haksız yere açması birer mobbing halleridir. Yargıtay 4. Hukuk Dairesinin E. 2019/1136, K. 2019/4695 Sayılı kararında; “Mobbing’e maruz kalan çalışan, mobbing’e dayalı iddialarını, kesin olarak edemez ise de yaklaşık ispat aranmalıdır.” Denilmiştir. Yargıtay kararlarına göre mobbing’e maruz kalan kişi, mobbing’e maruz kaldığını yaklaşık olarak ispat etmek durumundadır.
Mobbing’e maruz kalan kişi, hem maddi ve hem de manevi tazminat davası açabileceği gibi ceza davası açılması içinde Bulunduğu il ve ilçe Cumhuriyet Başsavcılıklarına müracaat ederek, ceza davası açılmasını sağlayabilir. T.C.K. (Türk Ceza Kanunu) 86/1 Maddesinde; “KASTEN BAŞKASININ VÜCUDUNA ACI VEREN VEYA SAĞLIĞININ YADA ALĞILAMA YETENEĞİNİN BOZULMASINA NEDEN OLAN KİŞİ 1 YILDAN 3 YILA KADAR HAPİS CEZASI İLE CEZALANDIRILIR” Denilmiştir. Mobbing’e mağruz kalan kişi sağlığını kaybedebilir, psikolojik rahatsızlığa uğrayabilir. O nedenle bu madde kabil-i tatbiktir. Ayrıca çalışana mobbing uygulayan T.C.K. 96. Maddesine göre de cezalandırılabilinir. Bu madde de yasa koyucu, “Bir kimsenin eziyet çekmesine yol açacak davranışları gerçekleştiren kişi hakkında, 2 yıldan 5 yıla kadar hapis cezasına hükmolunur.” Denilmiştir.
Bu yukarıda anlattıklarım Ceza Hukuku açısından değerlendirmedir. Özel Hukuk açısından ise mobbing’e uğrayan kişi tazminat davası açabilir. Anayasamızın 17. Maddesi; Bireylerin maddi ve manevi varlıklarını koruma ve geliştirme hakkını güvence altına alırken, Anayasanın 49. Maddesi, çalışma hakkı ve görevini düzenlemektedir. Öte yandan Anayasa’nın 56. Maddesi, her bireyin yaşamını, beden ve ruh sağlığını korumakla devleti yükümlü kılmıştır. 2016 yılında yürürlüğe giren Türkiye İnsan Hakları ve Eşitlik Kurumu Kanunu, iş yerinde yıldırma ve taciz kavramlarını tanımlar ve iş yerinde ki ayrımcılığa davalı taciz ve yıldırma eylemlerini yasaklar, böylece insan onurunun çiğnenmemesini amaçlar. Mobbing’e uğrayan, T.M.K.’nın (Türk Medeni Kanunu) 24. Maddesi ve Türk Borçlar Kanunun 58. Maddesi gereğince tazminat davası açar. T.M.K’nın 24. Maddesinde; “Hukuka aykırı olarak kişilik hakkına saldırılan kimse, hâkimden, saldırıda bulunanlara karşı korunmasını isteyebilir. Kişilik hakkı zedelenen kimsenin rızası, daha üstün nitelikte özel veya kamusal yarar ya da kanunun verdiği yetkinin kullanılması sebeplerinden biriyle haklı kılmadıkça, kişilik haklarına yapılan her saldırı hukuka aykırıdır.” Denilmiştir. T.B.K.’nın (Türk Borçlar Kanunu) 58. Maddesinde; “Kişilik hakkının zedelenmesinden zarar gören, uğradığı manevi zarara karşılık manevi tazminat adı altında bir miktar para ödenmesini isteyebilir. Hâkim, bu tazminatın ödenmesi yerine, diğer bir giderim biçimi kararlaştırabilir veya bu tazminata ekleyebilir; özellikle saldırıyı kınayan bir karar verebilir ve bu kararın yayımlanmasına hükmedebilir” Denilmiştir.
Çalışanlara saygı göstermek, onları sevmek, bilmediklerini öğretmek insani görevdir. Sevgiyi ve saygıyı unuttuk, insanlara hakaret etmeyi meziyet bildik, toplum olarak çürüdük. Oysa Peygamberimiz (S.A.V) bir çok hadis-i şeriflerinde; “Mü’min, mü’min’in aynasıdır. Müslüman, müslüman’ın kardeşidir. Ona zulmetmez, ona haksızlık yapmaz. Müslüman kardeşinin ihtiyacını giderir. Kim bir Müslümanın sıkıntısını giderirse Allah’u teala o kimsenin kıyamet günündeki sıkıntılarından birini giderir. Kim bir Müslümanın ayıp ve kusurunu örterse, Allah’u teala’da o kişinin ayıp ve kusurunu örter.” Buyurmuştur. O; “Allah’ım beni sevginle rızıklandır” buyurarak insanlara hizmet etmenin, onlara değer vermenin, ibadet olduğunu beyan etmiştir. Ey Allah’ın kulları yeniden İslam’a dönelim.
Okuyucularıma sonsuz sevgi ve saygılar.
