TEKMAN MEKTUPLARI
Şeyh Sait ‘in isyan ettiği bir bölgede şeyhin abdest suyu!..
Bu toplu şiirler kitabı şair-yazar Av. Adil Vahaboğlu’nun onüçüncü kitabı. Dördü şiir, diğerleri araştırma, inceleme, deneme, makale türünden…
Şairin bu kitabı ülke sorunlarına yer veriyor. Türkiyemiz, Türk Milleti’nin çektiği açılar, sefaletler, elemler ıstıraplar dile geliyor.
Bireysel konular da gene toplumla yoğruluyor. Daha çok da “Şeyhlerin sömürdüğü Doğu” konsepti ağır basıyor. Oralarda Erzurum’da edebiyat tahsili yapmış ve ayrıca Erzurum Tekman’da asker öğretmenlik görevinde bulunmuş. Burası Şeyh Sait’in isyan ettiği bölge. Oralardaki izlenimlerini şiire dökmüş!
Şeyhlerin her evden bir kuzu-toklu-sığır toplaması, şeyhin abdest suyunun sırayla şifa niyetine içilmesi, şeyhin kızağının öpülmesi, eteğine dokunmanın sevap olması, şeyhin o bölgeyi haraca bağlaması, politikacılarla dostluğu, yakınlığı... şiir diliyle işlenmiştir.
Bu kitap “En büyük düşmanımız cehalettir” diyen Atatürk’ün Türkiye’sinin içinde bulunduğu ortaçağ zihniyetinin özeti gibidir. Tekman Mektupları’nda yedi günde yarlı-buzlu topraklara gömülen 40 çocuğun ıstırabı da var.
Evet, 40 çocuk yedi günde aynı köyden olmak üzere kızamıktan ölmüştür. Yirminci yüzyılın sonlarına doğru! Şeyhin abdest suyunu çoluk-çocuk, yaşlı, genç, kadın herkes sırayla ibrikten içmektedirler. Meyve suyu görmeyen çocuklar okul penceresinden atılan portakal, limon kabuklarına üşüşmektedirler.
Şeyhin kızağı öpülür, kutsanır, el sürülür, eller yüze sürülür. Şeyhin ceketinden, paltosundan tutmak içir yarışırlar.
“Islığını Derin Çal Yüzyılları Getirsin” ve “Hüzün Benim Ekmeğimdir” adlı şiir kitapları bu kabil şiirlerle örülmüştür.
Tekman Mektuplarına göz atalım:
Tekman Mektupları (x)
Kırk yıl geçti aradan
Bir değişiklik var mı sende Tekman?
Dolaşırdı köyleri Şeyh Selahattin
Ve... müritler, seyyitler
Köylüler Sibirya kurtları gibi
Koşulmuşlardı kızaklara Mart ayında
Kayıyor şeyhin kızağı dolmuş misali
Karlar üstünde... Düşmez dillerinden “Allah” kelami
Yankılanır dört bir yanda “Ellah... Ellah... Ellah..”
Ulaşmak şeyhe, tutmak kızağından, el sürmek ibadettir
Sonra ağanın konağı el pençe divan durur köylüler
Birazdan Cuma namazı kılınacak
İçerler Şeyh’in abdest suyunu elleri bağlı, boyunlar bükük
Sırayla yudumlanacak
Abdest suyu!
“İlahi bir şifadır!”
Altında döşek, iki yanında halı yastıkları Erzurum nakışından
Sakalı bembeyaz Şeyh’in
Birazdan zil çalacak, bitti öğlen paydosu
Yazılmıştır her evden bir kuzu, toklu, koç
Kızak kayar, Şeyh gider başka köye
Ardından sürüler... sürüler... sürüler
Söyle bana Tekman yine böyle mi, kırk yıl geçti aradan?
Belki ölmüştür... Ama Şeyh yaşar, oğullarla, torunlarla...
Söyle bana Tekman’ım öyle derinden mi akıyor Aras
Yoksa çağladı mı biraz.. Bingöl yaylasının alabalıklarıyla
Portakal kabuklarına üşüşüyor mu ilkokul çocukları?
Gömdün mü karlı-buzlu topraklara kırk çocuğu
Yedi günde... acılar, acılar, acılar içinde kızakmıktan?
Hatırla Tekman hatırla
Gömdük kırk çocuğu şafaktan şafağa
(x) Tekman, Erzurum’un ilçesi