SAKLI KALAN FIKRALAR

Vahit Doğan

07.01.2025 - 14:12 Yayınlanma

“Nasreddin Hoca’nın emektar bir merkebi varmış. Yıllarca suyunu, odununu ve hattâ kendisini taşımış, türlü eziyete katlanmış, efendisinin cefasını çekmiş. Nihayet ihtiyarlamış, çökmüş, işe yaramaz hale gelmiş. Hoca, bu sadık fakat amelde sakıt hizmetkârı başından defetmek için önce pazara götürmüş, satılığa çıkarmış… Alıcı bulamamış. Bunun üzerine, kendi kendine ecelini beklesin de ne hali varsa görsün diye kıra salıvermiş. O sırada, Timurleng, ava çıkmış imiş. Dağda, kendi başına dolaşan eşeğe rastlamış. Zalim hükümdarın buncağıza acıyacağı tutmuş. O saat emir vermiş:

--- Tez! Bu eşeğin sahibini bulun!

Akşehir ufacık yer. Biraz sonra Hoca’yı bulup buluşturup, aksak Timur’un huzuruna çıkarmışlar. Timur, pürhiddet sormuş:

--- Bu eşek senin mi?

--- Benim!

--- Ne diye kıra koyuverdin?

--- Artık ihtiyarlamış, işe yaramaz olmuştu da, ondan!

Vay! Sen misin bu cevabı veren?! Timur büsbütün köpürmüş ve:

--- Şimdi, demiş, onu alacak ve evine götüreceksin. Ahıra bağlamak falan yok, kendi odana alacaksın. Besliyecek, tımar edecek, kardeşin imiş gibi bakacaksın. Hiçbir zahmete sokmayacak, en ufak bir iş dahi gördürmeyeceksin. Yoksa senin kelleni uçururum. Emektarlara hürmet etmeyi öğren, anladın mı?

Aksak Timur’un emrine karşı konur mu? Zavallı Hoca:

--- Başüstüne! yi bastırmış, eşeğini almış, götürmüş eve.

Bir ay, iki ay… Rahata konan eşek cenabları geliştikçe gelişmiş, tavlanmış.

Nihayet bir gün, odanın kilimleri üzerinde yuvarlana yuvarlana keyfe gelmiş ve uzun uzun anırmış.

Bahçede herhangi bir işle meşgul bulunan Hoca bu nârayı duyar duymaz, eve doğru dönmüş, ve acı acı içini çekerek:

--- Zırla koca eşek, zırla! demiş; Timurleng gibi arkan var.

Nasreddin Hoca nur içinde yatsın! Filhakika, nice eşekler biliriz ki, serbestçe zırlayabilmelerinin yegâne sebebi, kendilerine birer Timurleng’in zahir olmasından ibarettir! “

[Ercümend Ekrem Talû, 1941 yılı, Son Posta Gazetesi]

***

Araplar’ın Nasreddin Hoca’sı olan Ebu Nevvas’ın bir fıkrası (hikâyesi):

“Ebu Nevvas, günün birinde, Halife Harun Reşid’i fena kızdırdığı için zindana atmışlar:

Hiciv yüzünden uğradığı felaketten, bir kaside ile sıyrılmak için bir kaside yazarak yüksek sesle okumağa başlar:

Bir okur, beş okur, bir de bakar ki bu güzelim kasideye zindanın sağır duvarlarından başka kulak asan yok. Fakat, bir aralık, serserinin biri karşısına geçip diz çökerek ağlamağa başlar. Şair, bundan sevinerek yerinden fırlar, herifin boynuna sarılarak sorar:

--- Kasidenin hangi parçası seni müteessir etti? Bana söyler misin ey benim insan evlâdım!

Herif, gözlerinin yaşını koluyla silerek, burnunu çeke çeke ve ekeş bir lisânla şu cevabı verir:

--- Bir anam vardı, pek genç yaşında öldü, Sen sabahtan beri bağıra bağıra bir şeyler okurken, yelpazelenen sakalına baktım da, anacığımın çok sevdiği keçisi hatırıma geldi. Şimdi Hem o güzel hayvanın, hem de sevgili anamın hâtıralarına ağlıyorum.“

Ağlarım hatıra geldikçe gülüştüklerimiz.

[Haber Gazetesi, 1942 yılı]

****

Saklı Kalan Şiirler köşemizin ilk misafiri Erzurumlu olan, 1932-2006 yılları arasında yaşayan asıl adı Yaşar Yılmaz olan Âşık Reyhanî:

ÖLDÜN KURTULDUN

Bir Abdullah vardı öldü dediler