Türkiye'nin bilgi ve iletişim teknolojileri sektör büyüklüğü 2023'te TL bazında bir önceki yıla kıyasla yüzde 83 artarak 784,6 milyar liraya ulaştı.
Bilişim Sanayicileri Derneği (TÜBİSAD) tarafından Sanayi ve Teknoloji Bakanlığının desteği, Deloitte işbirliğiyle hazırlanan "Bilgi ve İletişim Teknolojileri Sektörü 2023 Yılı Pazar Verileri ve Trendleri 2023 Raporu" basın toplantısıyla açıklandı.
Toplantıya, Sanayi ve Teknoloji Bakan Yardımcısı Zekeriya Çoştu, TÜBİSAD Başkanı Mehmet Ali Tombalak, Lenovo Türkiye Genel Müdürü Emre Hantaloğlu, Data Market Üst Yöneticisi (CEO) Murat Boyla, sahibinden.com CEO'su Burak Ertaş, Deloitte Türkiye Ortağı Hakan Göl ile çok sayıda sektör temsilcisi katıldı.
Deloitte Türkiye Ortağı Göl, raporu paylaştı. Buna göre, çalışmaya 10 bin 424 şirket katıldı.
Rapora göre, Türkiye bilgi ve iletişim pazarının büyüklüğü 2023'te TL bazında bir önceki yıla kıyasla yüzde 83 artışla 784,6 milyar liraya ulaştı. Bu tutarın 36 milyar liralık kısmını ölçümlemeye yeni eklenen şirketler oluşturdu.
2019-2023 yıllarında sektörün TL bazındaki yıllık ortalama büyümesi yüzde 50 civarında seyretti. Sektörün dolar bazındaki büyüklüğü ise yüzde 27'lik artışla 33 milyar dolara çıktı. Global BIT pazarı aynı dönemde yüzde 1,1 büyüdü.
Bilgi teknolojilerinin büyüklüğü 2023'te 402,2 milyar liraya ulaştı
Toplam sektör büyüklüğünü oluşturan iki ana unsura bakıldığında, 2019-2023 döneminde daha hızlı büyüyen bilgi teknolojilerinin, 2023'te pazar büyüklüğü bakımından iletişim teknolojilerinin önüne geçtiği görüldü.
2019-2023 döneminde yüzde 60 büyüyen bilgi teknolojilerinin büyüklüğü 2023'te 402,2 milyar liraya ulaşırken, iletişim teknolojileri yüzde 41 büyüyerek 382,4 milyar liraya çıktı. Bilgi teknolojileri son 4 yılda artan kura rağmen büyürken, iletişim teknolojileri kur etkisiyle küçüldü. Bilgi teknolojilerinin 2023'te dolar bazında büyüklüğü 16,9 milyar dolara, iletişim teknolojilerinin büyüklüğü ise 16,1 milyar dolara yükseldi.
Bilişim teknolojileri "Donanım" kategorisi yüzde 68 büyüyerek 133 milyar, "Yazılım" yüzde 132 büyüyerek 206,9 milyar, "Hizmet" kategorisi yüzde 96 büyüyerek 62,2 milyar liraya ulaştı.
İletişim teknolojilerinde "Elektronik Haberleşme" kategorisinin büyüklüğü yüzde 72 artışla 224,5 milyar, "Donanım" kategorisinin büyüklüğü yüzde 93 artışla 157,8 milyar liraya çıktı.
Sektörün toplam istihdamı yüzde 11 artışla 237 bin kişiye ulaştı. Sektörün yüzde 31'ini kadın çalışanların oluşturduğu, üniversite mezunu çalışan oranının yüzde 63 olduğu görüldü.
Global bilgi ve iletişim pazarı büyüklüğü 4,45 trilyon dolar seviyesine yükseldi
Rapora göre, 2023'te bilgi ve iletişim teknolojileri sektöründe öne çıkan teknolojiler, "üretken İş Hayatında GenAI", "Bulut Dönüşümü", "Platform Mühendisliği" ve "SektörelMetavers"e olmak üzere 4 ana başlıkta değerlendirildi. "İş Dünyasında Sürdürülebilirlik" ise etkisi devam eden trend olarak yer aldı.
Global bilgi ve iletişim pazarının büyüklüğü geçen yıl yüzde 1,1 artışla 4,45 trilyon dolar seviyesine yükselirken, bilgi teknolojileri pazarı aynı oranda daraldı. İletişim teknolojileri pazar büyüklüğünde yüzde 4,1 artış kayıtlara geçti.
Teknokentlerin toplam cirosu yüzde 174,5 büyümeyle 75,6 milyar liradan 207,5 milyar liraya ulaştı
Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı tarafından yayınlanan istatistikler baz alındığında, 2022-2023 yıllarında teknokent sayısının yüzde 4,1 artışla 101'e çıktığı, şirket sayısının yüzde 14,5 artarak 10 bin 275 seviyelerine geldiği görüldü.
Teknoloji geliştirme bölgelerinde çalışan kişi sayısı yüzde 16,3'lük artışla yaklaşık 93 bin kişiden 108 bin 360 kişiye ulaştı. Teknokentlerin toplam cirosu yüzde 174,5 büyümeyle 75,6 milyar liradan 207,5 milyar liraya çıktı. Yüzde 138,7'lik artışla toplam ihracat 19,9 milyar liradan 47,5 milyar liraya yükseldi.
2023'te toplam ihracatta yüzde 85 büyüme görüldü
2023'te toplam ihracat yüzde 85 artışla 58 milyar liraya ulaştı. Toplam ihracatta en büyük pay bilgi teknolojileri "Yazılım" kategorisinin oldu. Yazılım ihracatı yüzde 92 büyüyerek 52 milyar liraya çıktı. Sektörün toplam ihracatı 2018-2022 döneminde dolar bazında yıllık ortalama yüzde 22 arttı.
"Bilişim sektörü Milli Teknoloji Hamlesi'nin tam kalbinde yer alan bir sektör"
Sanayi ve Teknoloji Bakan Yardımcısı Zekeriya Çoştu, toplantıdaki konuşmasında, raporun önemine işaret ederek, bilgi ve iletişim teknolojileri sektörünün uzun zamandır gelişimini sürdüren bir sektör olduğunu söyledi.
Türkiye'nin dijitalleşmesi ve bu sektördeki atılımı düşünüldüğünde sektörün son 20 yılda derinleşen ve gelişen bir ekosisteme sahip olduğunu belirten Çoştu, şunları kaydetti:
"Bilişim sektörü Milli Teknoloji Hamlesi'nin tam kalbinde yer alan bir sektör. Bu bakımdan sektörün büyümesi, çeşitlenmesi, derinleşmesi ve ihracat potansiyelini artırması ülkemiz için son derece önemli bir öncelik. Bilgi ve iletişim teknolojilerinde geldiğimiz noktadan, şirketlerimizin yetkinliklerinden ve başarılarından, insan kaynağımızın yeteneklerinden ve sınır aşan iş yapma kabiliyetlerinden son derece memnunuz ancak hedefleri çok büyük olan bir ülkeyiz. Bu hedeflerle paralel düşündüğümüzde bulunduğumuz noktayla yetinmemiz de mümkün değil, çok daha fazlasını hedefliyoruz. Özellikle şirketlerimizin çevikliğini, teknoloji uzmanlarımızın kabiliyetini ve çalışma disiplinini, sahip olduğumuz maliyet avantajlarını ve bunların oluşturduğu o büyük potansiyeli düşündüğümüzde bize düşen daha fazlasını hedeflemek, daha fazlasına talip olmak."
Çoştu, ülke olarak bunun için gerekli tüm enstrümanlara sahip olunduğunu, Türkiye bilişim ekosisteminin küresel arenada bir fenomen haline gelebilecek potansiyeli bulunduğunu söyledi.
Sektörün geleceğinin çok parlak olduğunu vurgulayan Çoştu, "Bakanlığımız, diğer kamu kurumlarımız ve STK'lerimiz ile beraber sektörün gelişmesine gereken desteği veriyoruz ve vermeye devam edeceğiz. Bakanlık olarak 2023'te bilgi ve iletişim teknolojileri sektöründe faaliyet gösteren şirketlerimize sağladığımız kaynak 40 milyar liranın üzerinde. 2024'te bu rakam belki iki katına çıkacak." diye konuştu.
"Yazılım ihracatında da büyüdük, demek ki şirketlerimiz ürünleşiyor"
TÜBİSAD Başkanı Mehmet Ali Tombalak da teknoloji sektörünün öncelikli ve geleceği şekillendirecek bir sektör olduğunu belirterek, bunun gelişmesi için tüm tarafların birlikte çalışması gerektiğini ifade etti.
Bilgi ve İletişim Teknolojileri Sektörü Pazar Verileri 2023 Raporu'nda iyi haberlerin yer aldığını dile getiren Tombalak, şu değerlendirmede bulundu:
"Bilgi teknolojileri ve iletişim teknolojilerinin sektör büyüklüğüne baktığımızda, yıllarca iletişim teknolojileri büyüklük olarak bilgi teknolojilerinin önündeydi. Bu sene ilk defa bilgi teknolojileri, iletişim teknolojilerinin pazar büyüklüğünü geçmiş durumda. Yine ilk defa bilgi teknolojilerindeki büyüme alanına baktığımızda, yazılım sektörü bir numarada, bu hep istediğimiz şeydi. Yazılım ihracatında da büyüdük, demek ki şirketlerimiz ürünleşiyor. Bu da çok önemli bir gelişme." (AA)
