Türkiye'de geçen yıl imalat sanayi iş yerleri, maden işletmeleri, termik santraller, organize sanayi bölgeleri (OSB) ve hane halklarında 29,4 milyon tonu tehlikeli olmak üzere toplam 109,2 milyon ton atık meydana geldi.
Türkiye İstatistik Kurumu, 2022 yılına ilişkin atık istatistiklerini açıkladı.
Buna göre, imalat sanayi iş yerleri, maden işletmeleri, termik santraller, OSB'ler ve hane halklarında 2022 yılında 29,4 milyon tonu tehlikeli olmak üzere toplam 109,2 milyon ton atık oluştu.
Kırşehir’de kişi başı toplanan günlük ortalama atık miktarı 1,00 kg olurken, komşu illerden Kırıkkale’de kişi başı toplanan günlük ortalama atık miktarı 0,83 kg, Aksaray’da kişi başı toplanan günlük ortalama atık miktarı 0,77 kg, Niğde’de kişi başı toplanan günlük ortalama atık miktarı 0,96 kg ve Nevşehir’de kişi başı toplanan günlük ortalama atık miktarı 0,96 kg oldu.
İmalat sanayi iş yerlerinde 5,4 milyon tonu tehlikeli, toplam 28 milyon ton atık toplandı. Bu atığın yüzde 63,2'si satıldı veya lisanslı atık işleme tesislerine gönderildi, yüzde 14,5'i tesis bünyesinde geri kazanıldı, yüzde 13,5'i düzenli depolama tesislerine yönlendirildi, yüzde 3,3'ü iş yeri sahasında depolandı, yüzde 3,1'i belediye veya OSB yönetimleri tarafından toplandı, yüzde 2'si beraber yakma veya yakma tesislerine gönderildi, yüzde 0,3'ü dolgu malzemesi olarak kullanıldı veya doğaya yeniden kazandırıldı, yüzde 0,1'i ise diğer yöntemlerle bertaraf edildi.
Maden işletmelerinde dekapaj malzemesi/pasa hariç 26,3 milyon ton atık oluştu. Dekapaj malzemesi/pasa dahil oluşan toplam 860,6 milyon ton atığın yüzde 99,99'u mineral atıklardan meydana geldi. Toplam atığın yüzde 76,1'i pasa sahalarında, atık barajlarında veya düzenli depolama tesislerinde bertaraf edildi, yüzde 20,9'u ocak içine geri dolduruldu, yüzde 3'ü ise diğer yöntemlerle geri kazanıldı ya da bertaraf edildi.
TERMİK SANTRALLERDE 27,8 MİLYON TON ATIK MEYDANA GELDİ
Termik santrallerde 10,5 bin tonu tehlikeli olmak üzere toplam 27,8 milyon ton atık oluştu. Toplam tehlikesiz atığın yüzde 82,6'sını kül ve cüruf atıkları, yüzde 17,4'ünü diğer atıklar oluşturdu. Toplam atığın yüzde 87,9'u kül dağı ve kül barajında veya düzenli depolama tesislerinde bertaraf edilirken yüzde 11,4'ü lisanslı tesislere gönderildi veya maden/taş ocaklarının geri doldurulmasında kullanıldı, yüzde 0,7'si ise diğer yöntemlerle bertaraf edildi.
OSB müdürlüklerinin altyapı hizmetleri, atık su arıtımı ve benzeri idari faaliyetleri sonucu 127 bin tonu tehlikeli olmak üzere 323 bin ton atık ortaya çıktı. Bu atığın 8 bin tonu OSB bünyesinde geri kazanıldı veya geçici depolandı, 243 bin tonu OSB dışında geri kazanıldı, 72 bin tonunun ise OSB bünyesinde veya dışında bertarafı sağlandı. Bertarafı yapılan atıkların yüzde 63,4'ü düzenli depolama tesislerinde, yüzde 21,1'i belediye/OSB çöplüklerinde, yüzde 15,5'i ise diğer yöntemlerle elde edildi.
Toplam 1391 belediyenin 1389'unda atık hizmeti verildiği görüldü. Bu hizmetin sunulduğu belediyelerde toplanan 30,3 milyon ton atığın yüzde 85,9'u atık işleme tesislerine, yüzde 13,5'i belediye çöplüklerine gönderilirken yüzde 0,6'sı açıkta yakılarak, gömülerek, dereye veya araziye dökülerek bertaraf edildi. Belediyelerde toplanan kişi başı günlük ortalama atık miktarı 1,03 kilogram olarak hesaplandı.
Belediyeler tarafından işletilen atık su arıtma tesislerinde 348 bin ton (kuru madde bazında) atık su arıtma çamuru oluştuğu tespit edildi.
ATIK İŞLEME TESİSLERİNDE 133,2 MİLYON TON ATIK İŞLENDİ
Atık bertaraf ve geri kazanım tesislerinde işlenen 133,2 milyon ton atığın 81,4 milyon tonu bertaraf edildi, 51,7 milyon tonu geri kazanıldı. Düzenli depolama tesislerinde 81 milyon ton ve yakma tesislerinde 450 bin ton atığın bertarafı sağlandı. Atık geri kazanım lisansı olan beraber yakma tesislerinde 3,2 milyon ton atık yakılarak enerji elde edildi. Kompost tesislerinde 120 bin ton atık geri kazanılırken diğer geri tesislerde ise toplam 48,5 milyon ton metal, plastik, kağıt, mineral gibi atık oluştu.
Atık istatistikleri kapsamında, Türkiye'deki tüm belediyelerden, 50 ve üzeri çalışanı olan imalat sanayi işyerlerinden, kurulu gücü 100 megavat ve üzeri tüm faal termik santrallerden, altyapısı tamamlanmış tüm OSB müdürlüklerinden, Maden ve Petrol İşleri Genel Müdürlüğüne referans yıl için üretim beyan eden maden işletmelerinden, lisanslı veya geçici faaliyet belgeli tüm atık bertaraf ve geri kazanım tesisleriyle lisansı olmasa da belediyeler tarafından ya da belediyeler adına işletilen düzenli depolama, yakma ve kompost tesislerinden veri derleniyor. (ANKARA, AA)
