Bu yazıda, önceki iki yazımızla bağlantılı olan nüfus konusundan bahsedeceğim. Darrel Bricker ve John Ibbitson’un kaleme aldığı “Boş Gezegen – Küresel Nüfus Çöküşü Şoku” adlı kitap dünya nüfusunun nereye gideceği konusunu işliyor. Çok ilginç tespitler var. Bence dünya nüfusunun ne olacağı konusu yakın gelecekte dünya gündeminde önemli bir yer tutacağa benziyor.
Önce dünya nüfusunun sayısal gelişimine bakalım.
Milatın başında 300 milyon olan dünya nüfusu,
1300’lerin başında 400 milyon,
1700’lerde 600 milyon,
1800’lerde 1 milyar,
Günümüzde 7.8 milyar kişiye ulaşmıştır.
Son 200 yılda yaklaşık 8 kat büyüyen bir dünya nüfusu vardır. Son iki yüzyıl içinde nüfus hızla artmış, gıda kaynakları ise daha düşük hızda artış göstermiştir. Bricker’e göre gıda azlığı nedeniyle dünya nüfusu çok daha önce azalmış olmalıydı ama “yeşil devrim” önleyici olmuştur. Yeşil devrim ile (kimyasal gübre, genetiği değiştirilmiş tohum, vb. teknolojik uygulamalar) üretilen gıda miktarı 7.8 milyar insanı besleyecek orana ulaşmış böylelikle açlık sorunu önlenmiş, gıda krizi dondurulmuştur.
Avrupalı bazı akademisyenlere göre dünya nüfusundaki sayısal artış yanıltıcıdır. Onlara göre, doğurganlık azalmış, dünya nüfusu yaşlanmıştır. Hatta, önümüzdeki 30-40 yıl içerisinde dünya nüfusunda bariz bir yavaşlama yaşanacak, 22’nci yüzyıla girerken dünya nüfusu azalmış olacaktır. Nasıl çekirge, sinek, tavşan, yılan vb. hayvan toplulukları önce nüfus patlaması yaşıyor, ardından da çöküyorsa, aynı durum insanoğlunun da başına gelecektir.
Şehirleşme oranlarının artması, kırsal bölgedeki insan varlığının azalması, daha rahat ve sorunsuz bir hayat arzusu aile kavramını olumsuz etkilemiş, ailelerin çocuk sahibi olma isteği azalmıştır. Buna paralel olarak, düşük doğum oranları küresel nüfus artışını yavaşlatmıştır. Bir kısım bilim insanlarına göre dünya nüfusunun 2050’de 8.5 milyar olması, yüzyılın sonuna doğru 7 milyara düşmesi tahmin edilmektedir.
Öte yandan, bazı bilim insanları ise dünya nüfusunun gün geçtikçe artacağını, 2100 yılında 17 milyara ulaşacağını ve artmaya devam edeceğini iddia etmektedir. Birleşmiş Milletler (BM) de nüfusun artış trendinin süreceği tezini savunmaktadır. BM’nin tahminlerine göre dünya nüfusu, 2100 yılında 11 milyara ulaşacaktır. Halihazırdaki dünya nüfusunu korumak için gerekli olan doğurganlık oranı 2.2’dir. Doğurganlık oranı kıtalara göre değişkenlik göstermekle birlikte düşüş trendi devam etmektedir. Düşüş trendinin devam etmesi durumunda, 2100 yılında dünya nüfusunun 7 Milyara düşeceğini söyleyenler haklı çıkacaktır.