Bazı okuyucularım noterlerin, tapu işlemlerinde sağlık raporu istediklerini belirterek, noterlerin bu talebinin hukuki bir muamele yapılması için şart olup olmadığını sormaktadırlar. Türkiye İnsan Hakları ve Eşitlik Kurumu (TİHEK) 65 yaş üstündeki vatandaşlardan noterin sağlık raporu istemesini ayrımcılık olarak değerlendirmiştir. İnsanlar eşit olarak doğarlar ve eşit olarak haklardan istifade ederler. Mevzuatımızda; “65 yaş üstü sağlık raporu getirsin.” Şeklinde hiçbir hüküm yoktur. Noterlik kanununda ve noterlik yönetmeliğinde yaşa bağlık bir düzenleme yoktur. Noterlerin görevi işlem anında kişinin ayrımcılığa uğramadan fiil ehliyetine sahip olup olmadığını değerlendirmekten ibarettir. Bazı noterler sorumluluğu üzerlerinden atmak, riski azaltmak için 65 yaş üstü vatandaşlardan sağlık raporu istemeyi kolay yol olarak görüyorlar. Kolaycılık hukuki güvenliği zedelememelidir. Noter 65 yaşını doldurmuş kişilerin işlemini yaparlarken ayrımcılık yapmadan kişinin işlem anındaki durumunu değerlendirerek rapor ister. Bu durum sadece 65 yaşını doldurmuş kişiler için geçerli olmayıp, 18 yaşından büyük olan kişiler içinde geçerlidir. Eğer 18 yaşından büyük olan kişilerin hal ve hareketleri, konuşmaları sağlıklı değil ise, onlardan da sağlık raporu ister. Demek ki kriter yaş değil kişinin işlem anındaki durumudur.
Noter rapor isterken somut gerekçe sunmalıdır, örneğin yapmak istediği hukuki muamelenin anlamını bilmiyor, kekeleyerek konuşuyor, konuştuğu kelimeler anlamsız oluyor. Bu durumları tespit ederse sadece 65 yaş üstünden rapor istemez aynı zamanda 18 yaş üstünden de sağlık raporu ister. Aksi halde ayrımcılık yasağını ihlal etmiş olur. TİHEK, “65 yaş üstüne noterlerin rutin sağlık raporu zorunluluğu getirmesini ayrımcılık yasağının ihlali olarak değerlendirdi. Kararda yaş temelli genelleme yapılması herkes işlem ehliyeti yönünden bireysel olarak değerlendirilmeli, 65 yaş üstü olarak tek başına ehliyetsizlik karinesinin oluşturulması ayrımcılıktır.” Diyerek karar vermiştir. Bu karar hem noterleri ve hem de kamu kurumlarını bağlar. Bu karardan sonra tapu daireleri, noterler her işlem yapan 65 yaş üstü insanlardan sağlık raporu isteyemez. Aksi taktirde ayrımcılık suçundan mahkum olur.