Türkiye, 5 yıl boyunca görev yapacak yerel yöneticileri seçmek için sandık başına gitti. 61 milyondan fazla seçmen, yaklaşık 207 bin sandıkta oy kullandı.
31 Mart 2024 Mahalli İdareler Genel Seçimleri'nde, 61 milyondan fazla seçmen, yaklaşık 207 bin sandıkta oy kullandı. 81 il, 973 ilçe ve 390 belde belediye başkanı ile 50 bin 336 muhtarın belirleneceği seçimlerde, il genel meclisi üyeliği, belediye meclis üyeliği seçimleri de yapıldı.
Kırşehir’de 31 Mart seçimlerinin kazananı mevcut başkan CHP'li Kırşehir Belediye Başkanı Selahattin Ekicioğlu oldu.
31 Mart Mahalli İdareler Seçimi sandık sonuçları belli oldu. Kırşehir’de resmi sonuçlara göre Selahattin Ekicioğlu açık ara farkla kazandı. Sonuçların belli olmaya başlamasıyla kent meydanında binlerce vatandaş sonuçları kutlamak için bir araya geldi.
Caddelerde konvoylarla kutlamalar yapıldı. Kutlamalarda vatandaşlara konuşan Metin İlhan “Hedefimiz iktidardır, inşallah erken seçim olacak ülkemizi en iyi şekilde yöneteceğiz. Selahattin başkanımızla birlikte Kırşehir en güzel il olacak” dedi.
Coşkulu kalabalığa seslenen Kırşehir Belediye Başkanı Selahattin Ekicioğlu ise “Kırşehir tarihler boyunca demokrasiye hukuka adalete inanmış bir şehirdir. Kimse kaybetmedi, kazanan Kırşehir oldu. Kırşehir’den Türkiye’ye demokrasi dersi verdik. Burdan AK Partili, ülkücü ve diğer partili arkadaşlarımıza teşekkür ediyorum. Siyaset halk için yapılır. Algıyla siyaset yapılmamasını gösterdiniz. Biz herkese eşit mesafedeyiz. Biz kardeşiz bu kardeşliğimizi kimsenin bozamayacağını gösterdiniz.” ifadelerini kullandı.
31 MART 2024 SEÇİMİNİN ANALİZİ...
Yerel seçimlere katılmayan ve geçersiz oy kullananların sayısı, rekor denebilecek bir artışla, 15 milyon kişiyi aştı. Seçimlerin en çarpıcı genel sonucu CHP’nin AKP’yi geçerek birinci parti olmasıysa, ikinci çarpıcı sonuç da AKP oylarının 4,2 milyon kadar azalması oldu. AKP’nin ardından en büyük mutlak oy kaybı 1,7 milyon ile İYİ Parti ve 1,1 milyon ile MHP’de gözleniyor. Oylarını mutlak olarak artıran partiler arasında ise 3,3 milyon ile CHP, 2,8 milyon ile YRP, 639 bin ile DEM Parti öne çıkıyor. İşte il il, parti parti 31 Mart 2024 yerel seçimlerine toplu bir bakış…
Toplam 61 milyon 430 bin 934 kayıtlı seçmenden -resmi olmayan sonuçlara göre- 48 milyon 153 bin 788 kişisinin oy kullandığı 31 Mart 2024 genel yerel seçimlerinde katılım oranı yüzde 78,38 olarak gerçekleşti. 2019’da yapılan son yerel seçimde yüzde 84,66 olan seçime katılım oranı 6,28 puan düşmüş oldu. Sandığa gitmeyen ve geçersiz oy kullananların sayısı toplam seçmen sayısının dörtte birini aştı.
Seçimlerin sonuçları açısından seçime katılım oranının önemli bir rol oynadığını söylemek yanlış olmaz. 2019’dan 31 Mart 2024’e seçmen sayısı 4,3 milyon artmasına karşın 2024 seçiminde kullanılan oy sayısı 186 bin kadar düştü!
Benzer bir eğilim, geçerli oy oranında da görülebilir. 2019’da 46,4 milyon olan geçerli oy sayısı 2024’te 45,9 milyona düştü. Geçerli oylar bir önceki yerel seçime göre -4,3 milyon yeni seçmen olmasına karşın- yaklaşık 470 bin adet azaldı.
Böylece sandığa gitmeyen ve geçersiz oy kullananların toplamı seçmenlerin yüzde 25’ini aşarak yaklaşık 15,5 milyon kişiye ulaştı! 31 Mart 2019 yerel seçimlerinde bu sayı yaklaşık 10.7 milyondu. 31 Mart 2024 seçimlerinde birinci olan CHP ile ikinci parti AKP arasındaki oy farkının yaklaşık 1 milyon olduğu dikkate alınırsa, 15 milyonu geçen sandığa gitmeyen/geçersiz oy kullanan seçmen sayısının büyüklüğü daha iyi anlaşılabilir.
Sandığa gitmeyen ve geçersiz oy veren seçmen grubunun büyüklüğü, 22 yıldır iktidarda olan ve 31 Mart 2024 seçimlerinde ilk kez “birinci parti” ünvanını kaybeden AKP'nin oylarındaki 4,2 milyonluk sert düşüşü açıklamakta oldukça önemli görünüyor. Bu büyük kitle içinde AKP seçmeninin payının diğer partilere göre anlamlı bir şekilde yüksek olduğu savının doğruluğu kamuoyu araştırma şirketlerinin yapacağı alan çalışmalarıyla test edilecektir.
Seçimlerin en çarpıcı genel sonucu CHP’nin AKP’yi geçerek birinci parti olmasıysa, ikinci çarpıcı sonuç da AKP oylarının 4,2 milyon kadar azalmasıdır. AKP’nin ardından en büyük mutlak oy kaybı 1,7 milyon ile İYİ Parti ve 1,1 milyon ile MHP’de gözleniyor. Bu durumun, 14 Mayıs seçimlerinin ardından yapılan “yükselen milliyetçilik” yorumlarının, seçmen davranışında kısa sürede gözlenen değişiklikler ve milliyetçi oylardaki diğer partilere doğru geçişkenlik gibi etkenlerle güncellenmesi beklenebilir.
31 Mart seçimlerinde -resmi olmayan yaklaşık sonuçlara göre- oyları mutlak olarak yükselen partiler arasında CHP, DEM Parti ve YRP öne çıkıyor. 2019 yerel seçimlerine göre CHP oylarındaki mutlak artış 3 milyon 362 bin, DEM Parti oylarındaki mutlak artış ise 639 bin olarak gerçekleşti. YRP ise önceki yerel seçimde yer almadığı için sıfırdan 2 milyon 845 bin oya ulaşmış oldu.
2019’da yapılan yerel seçimde Türkiye genelinde yüzde 30,11 oranında oy alarak 81 ildeki belediye başkanlıklarının yalnızca 21’ini kazanabilen CHP, 31 Mart 2024’te oy oranını 7,63 puan artırarak kazandığı il sayısını 35’e yükseltti.
AKP 2019’da ülkedeki oyların yüzde 44,33’ünü alarak 39 ilin belediye başkanlığını kazanmayı başarmıştı. 31 Mart Pazar günü gerçekleştirilen seçimde oyları 8,84 puan düşen AKP yüzde 30,49’luk oranla sadece 24 ilde belediye başkanlığını kazanabildi. 2019’da 81 ilin 39’unu kazanan AKP’nin kazandığı il sayısı 2019’a göre 15 adet azaldı.
31 Mart 2024 yerel seçimlerinde DEM Parti kazandığı il sayısını 2 artırarak 10’a çıkarırken YRP de 2 ilde belediye başkanlığı yarışının galibi oldu. YRP yüzde 20 ile yüzde 34 arasında oy aldığı Konya, Kayseri, Kahramanmaraş, Elazığ ve Erdoğan’ın memleketi Rize’de ikinci parti oldu. Bu listeye, YRP’nin yüzde 10’un üzerinde oy aldığı Trabzon, Samsun, Bingöl, Adıyaman, Çorum, Gaziantep, Sakarya, Erzurum gibi iller eklendiğinde, AKP’nin 4,2 milyonluk mutlak oy kaybının kuvvetli nedenlerinden birine daha ulaşıyoruz. Pazar günü 2, milyon 845 bin oy alarak 31 Mart seçimlerinden üçüncü parti olarak çıkan YRP’nin oylarının büyük kısmının AKP’nin çekirdek seçmeninden geldiğini varsaymak yanlış olmayacaktır. Parti sıralaması ele alınırken, DEM Parti seçmeninin “kent uzlaşıları” yaklaşımıyla, başta İstanbul olmak üzere, bazı kritik kentlerde ağırlıklı olarak CHP adaylarına destek verdiğinin altını çizmek gerekir. Keza, MHP’nin AKP ile işbirliği yaklaşımıyla bazı merkezlerde aday göstermediğini de ekleyelim.
Türkiye nüfusunun yüzde 78 kadarının yaşadığı büyükşehir statüsüne sahip 30 ilde CHP 2019’da 11 olan belediye başkanlığı sayısını 14’e yükseltti.
CHP büyükşehir statüsündeki illerden Hatay’ı kaybederken AKP’den Balıkesir, Bursa ve Denizli, MHP’den de Manisa gibi son derece önemli illeri kazanmayı başardı. 2019’da 15 büyükşehri kazanan AKP 2024’te 12’de kaldı.
